Bagratlıların Orta Çağ’daki yerleşim yeri Kilittaşı köyü ziyaretçilerin bekliyor

KARS (AA) – CÜNEYT ÇELİK/BÜLENT MAVZER – Orta Çağ’da hüküm süren Bagratlıların yanı sıra Selçuklular, Moğollar, Osmanlılar ve Ruslar gibi çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan Kars’ta Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturan Arpaçay Nehri ve çevresindeki kanyon, doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihi varlıkları da bünyesinde barındırıyor.

Kafkasya’da kurulan Bagratlı Hanedanlığı Anadolu’da Kars, Ardahan, Van ve Artvin bölgelerinde yaşamlarını sürdürdü.

Aşot Misaker döneminde bağımsızlığını ilan ederek Kars ve Ani çevresinde hüküm süren Bagratlı Hanedanlığı’nın ilk yerleşim yerlerinden birisi olan Digor ilçesine bağlı Kilittaşı köyü de Orta Çağ döneminin izlerini taşıyor.

Arpaçay Nehri kenarında, bölgeye hakim iki noktada yer alan Bagratlı döneminden kalan iki kilise ve eski döneme ait yerleşim yerindeki tarihi kalıntılar ziyaretçilerini bekliyor.

Bölgede, başta tarihi Ani Ören Yeri ve Kilittaşı köyündeki birçok tarihi kalıntılar ile doğal güzellikler dikkati çekiyor.

Kafkas Üniversitesi (KAÜ) Öğretim Üyesi ve Ani Örenyeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, AA muhabirine, “Kilittaşı köyü Digor ilçesine bağlı bir köy ancak tarihi açıdan önemiyle Orta Çağ’ın önemli merkezlerinden birisi. Burası 9-11. yüzyıllar arasında hüküm süren Bagratlı Hanedanlığı’nın önemli merkezlerinden birisi.” dedi.

– Kilittaşı köyü Ortaçağ’ın önemli kentlerinden birisi

Arslan, Bagratlı Hanedanlığı’nın Orta Çağ’da bölgede hüküm sürdüğünü ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bagratlıların Ani’ye yerleşmeden önceki yerleşim yerini Bagaran adındaki bu köy oluşturmaktadır. Kilittaşı köyü, Orta Çağ’ın önemli kentlerinden birisidir. Ani Bagratlıların 806 yılında ilk yerleştikleri yerleşim yeridir. Bagratlılardan Aşot Misaker’in burayı kendisine merkez yaptığı, ölümüyle buraya defnedildiğini bilmekteyiz. Yine Bagratlı emirlerinden Abas’ın da buraya defnedildiğini söyleyebiliriz. 961 yılında Ani merkez yapılıncaya kadar burası Bagratlılar için hem önemli bir yaşam merkezi hem de bir aile kabristanlığı gibi kullanılmış.

Bu coğrafyada esas olan Arpaçay Nehri’dir. Tarihi kaynaklarda Akhuryan Nehri olarak da bilinen bu akarsu, bölgedeki yaşamı etkileyen ve şekillendiren en önemli unsur olmuş ve bu bölgede yaşayan Bagratlılar, Selçuklular hatta Osmanlılara kadar önemli bir coğrafi alan oluşturmuştur. Bagaran bir Bagratlı yerleşimi ancak Ani’nin tarihiyle çağdaş olan bir geçmişe sahip.”

– Yöre birçok medeniyete ev sahipliği yaptı

Doç. Dr. Muhammet Arslan, Kilittaşı köyü yöresinin birçok medeniyete ev sahipliği yaptığına işaret ederek, şu bilgileri verdi:

“Sultan Alparslan’ın 1064 yılındaki Ani fethiyle burası da Selçuklu topraklarına katılıyor. Moğollar Anadolu’yu işgal ettiklerinde Ani’nin yanı sıra Bagaran’ı da işgal ediyor. Burası çevresindeki diğer tarihi yerleşimlerle çağdaş olan bir tarihe sahiptir. Bagaran iki kilisesiyle halen ayakta, bu kiliselerden birisi tamamen Ermenistan tarafında ve 9. yüzyılda Bagratlılarca inşa edilmiştir. Türkiye topraklarındaki kilise de Bagratlılar devrinde inşa edilmiş ancak özgünlüğünü koruyamamıştır, 19. yüzyıldaki Rus işgali esnasında tekrar yenilenmiş ve üzerindeki Bagratlı orijinine ait haçkar olarak bilinen ve taşa işlenen motifler burada yeniden kullanılmıştır.”