Karakurt Barajı ile ilgili flaş gelişme: Mahkeme ÇED kararını iptal etti!

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 31 Aralık 2010 tarihinde Kars‘ın Sarıkamış ilçesine bağlı Karakurt köyü sınırları içerisinde kalan Karakurt Barajı ve HES Projesi için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu kararı vererek, proje alanı ve yakın çevresinde (yer altı ve yer üstünde) kültür ve tabiat varlıklarına rastlanmadığını ve barajın kültür ve tabiat varlıklarına olumsuz bir etkisinin söz konusu olmayacağını bildirmişti.

Ancak Karakurt köylülerinin avukatı Mehmet Parlak tarafından, barajın yapılması halinde bölgede Urartu dönemi kaya mezarları ve kilisesi, Karakurt 1 ve 2 köprüleri, ilkokul ve karakol binaları ve bunlar dışında 16 adet taşınmazın su altında kalacağı gerekçesiyle mahkemeye başvurularak ÇED kararının iptali istenmişti.

MAHKEME ÇED KARARINI İPTAL ETTİ

Erzurum 2. İdare Mahkemesi de Karakurt köylülerini haklı bularak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ÇED olumlu kararını, ‘hukuka uygun olmadığı’ gerekçesiyle iptal etti.

Mahkemenin karar tutanağında şu ifadelere yer verildi;

 “ÇED Raporunun 114. sayfasında proje alanı ve yakın çevresinde (yer altı ve yer üstünde) kültür ve tabiat varlıklarına rastlanmadığı, kültür ve tabiat varlıklarına olumsuz bir etkinin söz konusu olmadığı ifadelerine yer verildiği, oysa ki baraj su toplama alanı içerisinde Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 29/03/2003 günlü, 1361, 1362 ve 1363 sayılı kararları ile tescil edilen bazilika, Urartu dönemi kaya mezarları ve Kaya Kilisesi‘nin; aynı Kurulun 04/07/2006 günlü, 375 sayılı kararı ile tescil edilen Karakurt I ve II Köprüsünün; 23/03/2007 günlü, 538 ve 539 sayılı kararları ile tescil edilen I. Kademe İlköğretim Okulu bahçesindeki taşınmaz ve eski karakol binasının yer aldığı, söz konusu tescilli taşınmazların yanı sıra, alandaki 16 adet taşınmazın da tescile değer bulunduğu, söz konusu proje alanında birçok ve bir kısmı tescilli olan kültür varlığı bulunmasına rağmen ÇED olumlu kararında kültür varlığına rastlanmadığının belirtildiği, 30.09.2011 tarihli bilim komisyonu raporunda da koruma kurullarınca bölgedeki tescilli taşınmazların baraj dışına taşınması gerektiği önerisine yer verildiği, bu konuda herhangi bir çalışmanın yapıldığı hususunun idarece ortaya konulamadığı, ayrıca bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere bölgede yer altı ve yer üstünde birçok kültür varlığı bulunduğu tespitine yer verildiği, bu kültür varlıklarının bulunarak idarece koruma altına alınması gerektiği, yol yapım çalışmaları sırasında ortaya çıkan kaya kilisesinin tahribata uğratıldığı, bölgedeki kültür varlıklarının korunması için gerekli çalışmalar yapıldıktan sonra ÇED raporunun düzenlenmesi gerektiği, böylesine büyük bir projenin çalışma alanındaki kültürel varlıkların tespiti ve envanterlenmesine dair eksikliklerin söz konusu olduğu, baraj alanında sistematik ve yoğunluklu bir yüzey araştırması ile tescilliler dışındaki duruma dair somut bir çalışmanın yapılmadığı, uzman kişilerce (prehistoryen, protohistoryacı ve klasik arkeologlar, sanat tarihçiler) oluşacak bir ekip ile bu bölgedeki kültür varlıkları ile ilgili çalışmanın gerçekleştirilmesi gerektiği, bu bakımdan proje alanında korunması gerekli kültür varlığı bulunmasına rağmen, kültür varlıklarının korunması ile ilgili bir tespit ve inceleme yapılmaksızın söz konusu proje alanı ile ilgili ÇED olumlu kararı verilmesine ilişkin dava konusu işlemde, hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

MEHMET PARLAK: BARAJ VE HES PROJESİ MAHKEME KARARI GEREĞİNCE DURDURULACAKTIR

ÇED raporunun iptaline ilişkin davanın 2017 yılında açıldığını aktaran Avukat Mehmet Parlak, “İşlem usul ve yasaya aykırı olduğu için iptal edildi. Karakurt Barajı ve HES Projesi mahkeme kararı gereğince durdurulacaktır. Çünkü barajın yapılmasının hukuki temeli ortadan kalkmıştır.” dedi.

Parlak ardından sözlerine şöyle devam etti;

“Diğer yandan Karakurt Barajı ve HES Projesinin ÇED raporunda tescilli kültür mirasına aykırı hususların bulunmasının yanı sıra Aras Havzasına özgü flora ve faunaya büyük zarar verilmesi; tarafı olduğumuz gerek “Bern Yaban Hayatı Koruma Sözleşmesine”, gerek “1992 tarihli Rio Sözleşmesine”, gerek “Paris Sözleşmesine” ve gerekse “Sulak Alanların Korunması Ve Göçmen Kuşların Güzergahları Üzerinde Gerekli Koruma Tedbirlerinin Alınması” sözleşmelerine aykırı olması; barajın boz ayıların ve göçmen kuşların göç yolu üzerinde olması; Aras Havzası’nda bulunan ender yılan türlerine (Wagner Engereği) zarar verilmesi; oluşacak iklim değişikliği nedeniyle ülkemizde sadece Sarıkamış’a özgü olan kristalize kar yağışının olumsuz etkilenecek olması ve Sarıkamış’taki kayak turizmi büyük zarar görmesi; balık geçidi öngörülmemesi; Ardahan-Kars-Iğdır-Ağrı Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında “ekolojik öneme sahip alanlar” kapsamında kaldığı halde bu hususun göz ardı edilmesi gibi hukuka aykırılıklar da taşımaktadır.”

“BARAJIN SU TUTMA İŞLEMİ, YEKDEM BAŞVURUSU HUKUKA AYKIRI HALE GELMEKTEDİR”

“Ayrıca barajın su tutma işlemi de bu iptal kararı neticesinde hukuka aykırı hale gelmektedir. Suyun hukuka aykırı şekilde tutulduğu vaktinde defalarca söylendi. Su tutulmasına ilişkin olarak açılan dava ayrıca devam etmektedir. Barajın su tutmaya başlaması ile birlikte enerji teşvikinden yararlanmak için yapılan YEKDEM başvurusu da hukuka aykırı hale gelmektedir. Bu konuda da açılan dava derdesttir. Nihayet EPDK tarafından verilen enerji üretim lisansının da ÇED raporu iptal olduğu için geri alınması gerekmektedir. Mahkemece verilen karar, herkesin hukuk kurallarına uyması ve bir işi yaparken öngörülen usullerin dışına çıkılmamasını göstermesi açısından da değerlidir.”

Öte yandan Erzurum 2. İdare Mahkemesinin kararının ardından, gözler Danıştay’dan gelecek karara çevrildi.